Ouderen. Wat weet een bezoeker over ouderen en wat voor een beeld heeft deze
over een oudere?
Tijdens de manifestatie willen we de bezoekers kennis laten maken, met dat wat wij over de ouderen en de beeldvorming over deze hebben ervaren. Gezamenlijk zijn we erachter gekomen, dat het stereotype oudere niet van toe passing is en dat dit vaak aan genomen wordt te bestaan, doordat er een heel groot punt wordt overzien: iedereen wordt ouder, jij dus ook (ook mede onze lijfspreuk). Elke andere groepering, elk individu, of nu huisvrouw of kunstenaar, iedereen wordt oud. Het lijkt wel als of deze diversiteit aan karaktereigenschappen en normen en waarde door de maatschappij niet meer worden gezien bij ouderen. Maar wie kan achter de façade van ouder worden kijken en de individuen zien. Juist dit willen we bewust
laten worden. Dit zal onze rode draad door de presentatie en marktkraam zijn bij de manifestatie.
Om dit duidelijk te maken hebben wij het thema in twee doelen onder verdeeld:
1. Het bewust laten worden over het proces van het ouder worden, dat dit onvermijdelijk is en ook de bezoeker zelf hier mee in aanraking zal komen, maar ook wat dit inhoud.
2. Het bewustzijn creëren over de ouderen als groep bestaand uit velen individuen, zoals de maatschappij en het ontbreken van een vaste (karakter gelijke oudere).
Ten aanzien van de manifestatie hebben wij als subgroep de volgende doelen
opgesteld die wij willen behalen tijdens de manifestatie:
Doel 1
Wij willen bij de bezoekers bewustwording creëren over het proces van het ouder worden. Hierbij willen wij gebruik maken van de levensfases. Wij willen de bezoekers ook zelf laten ervaren welke consequenties het ouder worden met zich mee kan brengen.
Onderbouwing
Om dit doel te kunnen behalen hebben wij een aantal activiteiten opgesteld:
1. De app die je ouder maakt.
Wij hebben ervoor gekozen om gebruik te maken van een app, waarbij je een foto van iemand moet maken. Deze geeft vervolgens weer hoe jij er uit zal zien als je ouder word. Dit hebben wij gedaan om te benadrukken dat iedereen ouder wordt, dus ook de bezoekers. Deze foto’s willen wij koppelen aan onze Blog door middel van Twitter #ouderen. Zelf zullen wij ook een naamkaartje dragen waar tevens de foto op staan die laat zien hoe wij uitzien als wij ouder worden. Dit is naast het besef van het zelf oud worden ook een manier om door creativiteit en plezier de bezoeker dit bewustzijn te stimuleren, zo is het volgens Van der Stel mogelijk de aandacht te kunnen trekken.( Van der Stel, 2012)
2. Posters van de levensfases
Als groep hebben we ervoor gekozen om de bezoekers kennis te geven over de
twee levensfases die een ouderen meemaakt. Dit hebben we gedaan met het idee
dat objectieve informatie de beeldvorming kan beïnvloeden. Want zowel de visuele
en op ervaringen gebaseerde informatie is het meest indrukwekkends met feitelijke
en informatieve overdracht(Van der Stel, 2012) Ook zullen wij enkele experimenten
uitvoeren om ervoor te zorgen dat de informatie over de levensfase visueel wordt
en daardoor ook makkelijk blijft hangen. Zo is een kombinatie van deze twee
vormen een van de effectievere mogelijkheden voor een voorlichting of manier van
bewustmaking. (Van der Stel,2012)
Men kan de ontwikkelingsfase van bejaarden (ouderen in twee fases indelen)
namelijk in twee periodes indelen:
*De vroege ouderdom
Dit zijn jonge ouderen van 65 tot 75 jaar. Men spreekt ook wel eens van jong
bejaarden. Zij zijn net met pensioen en hebben dus voldoende financiële
middelen. Zij zijn meestal nog gezond en zeer actief, ze gaan bv. nog regelmatig
fietsen. Deze bejaarden hebben nog voldoende mogelijkheden om van het leven
te kunnen genieten.
*De late ouderdom
Dit zijn ouderen van 75 jaar en ouder. Men spreekt hier ook wel eens van hoog
bejaarden. Zij zijn meestal minder actief en hebben een minder goede conditie en
gezondheid. Zij zijn vaak afhankelijk en hulpbehoevend.
Tijdens dit verouderingsproces zijn er veel ontwikkelingen die achteruit gaan zoals de cognitieve ontwikkeling, de sociale ontwikkeling en de emotionele ontwikkeling. Echter willen wij tijdens de manifestatie vooral de lichamelijke ontwikkeling van de ouderen benadrukken. De motoriek van de oudere, vooral in de late ouderdom, neemt steeds meer af. De bewegingen gaan duidelijk meer moeite vragen. Men wordt stijf en langzaam in zijn bewegingen. Deze lichamelijke achteruitgang gaat daarom meestal gepaard met het gebruik van hulpmiddelen, zoals een wandelstok, looprekje of rolstoel, veiligheidsgrepen voor bad of toilet etc. Daarnaast neemt het gezichtsvermogen ook steeds meer af. Men gaat minder scherp zien en het gezichtsveld wordt kleiner.
Deze ontwikkelingen met betrekking tot de lichamelijke ontwikkeling van ouderen, willen wij terug laten komen in de kraam. En willen we in de gesprekken met de personen daarnaast altijd een vermelding maken, dat ook zij vroeger of later hiermee in welke vorm dan ook te maken zal krijgen.
3. Ervaren van de fysieke achteruitgang.
Om een realistisch beeld te kunnen neerzetten, willen wij de fysieke achteruitgang die het ouder worden met zich meebrengt neerzetten. Bij het vormen van een realistisch beeld hebben wij gebruik gemaakt van de injectietheorie. Door ook de negatieve kanten van de groepering te laten zien zal het beeld dat wij creëren realistischer overkomen op de bezoekers (Zimbardo, 2013). Hiervoor hebben wij een aantal experimenten bedacht, waarbij de bezoekers de fysieke achteruitgang zelf kunnen ervaren.
Deze experimenten bestaan uit:
* Wij willen de bezoekers geld uit een beurs laten pakken, terwijl ze een handschoen aanhebben, die ervoor zorgt dat het gevoel in de vingers vermindert.
* Wij willen de bezoekers op een stoel laten gaan zitten, terwijl ze hun knie niet kunnen buigen.
* Wij willen de bezoekers water laten in schenken, terwijl zij vermindert zicht vermogen ervaren.
Wij hebben ervoor gekozen om bewustwording te creëren over de fysieke achteruitgang die het ouder worden met zich meebrengt, door de bezoekers deze zelf te laten ervaren. Wij leren namelijk het meest door dingen zelf te doen en te ervaren. Eigen ervaringen blijven ons langer bij dan een gelezen verhaal of een bekeken film (van der Ploeg, 2011). Wij willen ervoor zorgen dat de bezoekers op deze manier meer begrip krijgen voor de oudere mens en er van bewust worden wat dit betekend.
Doel 2
Wij willen bij de bezoekers ook bewustwording creëren over de diversiteit van de toegewezen groepering ‘ouderen’. Door de diversiteit aan te tonen, willen wij tevens de bezoekers bewust maken van hun eigen (voor)oordelen, van de ouderen als een vaste en gelijke groep. De groep maakt de bezoeker er van bewust, dat er geen stereotype oudere bestaat maar dat ouderdom een fase van de mens zelf is en men daarom niet van karakter moet veranderen.
1. Een lijfspreuk: Iedereen wordt ouder, jij dus ook!
Voor deze lijfspreuk hebben wij gekozen, omdat wij de bezoekers ervan bewust willen maken dat het ‘ouder worden’ een proces is dat iedereen ondergaat. We hebben een banner gemaakt waar de spreuk op staat geschreven door middel van uitgeknipte letters die we beplakt hebben met plaatjes van allerlei mensen. Ook deze zullen het ouderdomsproces ondergaan. Dit hebben we gedaan om de bovenstaande lijfspreuk meer confronterend te maken. Het moet de mensen aan het denken zetten over het feit dat iedereen, dus ook de bezoekers zelf, ouder worden.
2. Filmpje.
Om de diversiteit van de groepering te benadrukken en visueel te maken, hebben wij een filmpje gemaakt waarin een aantal ouderen geïnterviewd wordt. Dit hebben wij gedaan om de bezoekers duidelijk te maken dat je niet alle ouderen over één kam kunt scheren. Iedere oudere is namelijk uniek en moet ook zo gezien en behandeld worden. Om deze reden hebben wij een aantal ouderen geïnterviewd die een aantal dingen vertellen over zichzelf zoals een korte introductie van henzelf, het hoogtepunt van hun leven en de kwaliteiten waarover zij beschikken. Hiermee hopen wij te laten zien dat de groepering divers is en vaak niet aan het stereotype voldoet. Uit een literatuuronderzoek van het Expertisecentrum LEEFtijd blijkt namelijk dat er veel incorrecte negatieve beelden over ouderen in Nederland bestaan (Versteegh, 2007). Door middel van dit filmpje hopen we de bezoekers op een creatieve en opvallende manier hiermee te confronteren.
3. Draairad van de (voor)oordelen
In onze westerse maatschappij bestaan er heel wat vooroordelen. Mensen beoordelen en veroordelen elkaar op basis van verschillende kenmerken. Dit proces voltrekt zich vaak onbewust, maar kan grote gevolgen hebben voor de groep die op basis van vooroordelen uitgesloten wordt (Versteegh, 2007). Om deze reden hebben wij als groep ervoor gekozen om de bezoekers bij aankomst van onze kraam aan het (voor)oordelenrad te laten draaien. Wij zijn er namelijk er achter gekomen, tijdens het houden van de interviews, dat het stereotype “oudere” niet bestaat. Wij hebben kennis mogen maken met verschillende individuen, welk deze kenmerken niet tot heel minimaal bezaten. Om de diversiteit van de ouderen onder de façade van het ouder worden op te lichten willen wij de bezoekers hun vooroordeel weg laten gooien en door een feit over de realiteit laten vervangen. Dit rad bestaat uit vier verschillende categorieën: technologie, verkeer, uiterlijk en de lichamelijk conditie. Aan de hand van de uitkomst schrijft de bezoeker een (voor)oordeel op dat als eerste bij hun opkomt als ze aan ouderen denken. Vervolgens wordt dit (voor)oordeel in een potje gestopt. Dit symboliseert het wegstoppen van het (voor)oordeel. Hiervoor krijgt de bezoeker op het eind van zijn bezoek een verrassend feitje terug over de groepering in de desbetreffende categorie.Symbolisch werken tijdens een voorlichting, waar het van belang is, dat men de tegen persoon aan het denken zet, kan samen met uitleg hierover effectief zijn. (Van der Stel, 2012) Het is daarnaast belangrijk dat door de uitvoerder van het spel, de bezoeker erop wijst We hebben gekozen voor het maken van categorieën om enige controle te kunnen uitoefenen. We willen er namelijk voor zorgen dat het feitje aansluit bij het (voor)oordeel van de bezoeker. Op deze manier zorgen we ervoor dat het feitje confronterend werkt.
4. Gespreksvoering met de bezoekers.
Tijdens de manifestatie willen wij de groep indelen, om ervoor te zorgen dat er bij iedere activiteit een persoon staat. Op deze manier kunnen we in gesprek gaan met de bezoekers. Het doel van deze gesprekken is mensen te laten nadenken over hun eigen gedrag en (voor)oordelen. Bij deze vorm van interactie leren de bezoekers namelijk via gesprekken en discussies, waarin informatie wordt opgepikt en verwerkt (van der Ploeg, 2011).
Primary en recency-effect:
Tijdens het bezoek aan onze kraam willen wij gebruik maken van het primary en recency-effect. Het primary-effect houdt in dat de allereerste informatie die de bezoeker waarneemt vaak doorslaggevend is en bij het recency-effect is dit juist de laatste informatie die meestal blijft hangen (Zimbardo, 2013). Het primary-effect in onze komt terug in onze lijfspreuk die hierboven is toegelicht. Deze lijfspreuk is namelijk erg groot en opvallend en daardoor het eerste wat de
bezoekers zullen opmerken. Vervolgens zal na afloop van het bezoek gebruik gemaakt worden van het recency-effect door middel van de ‘ouder worden app’ en het feitje dat de persoon meekrijgt.
Referentielijst
Zimbardo, P. G., Johnson, R. L., McCann, V., Moons, A., Bouman, G., & Caffin, E. (2013). Psychologie: Een inleiding. Amsterdam: Pearson.
Van der Ploeg, J. D. (2011). Ervaringsleren. Rotterdam: Lemniscaat.
Versteegh, E. (2007). Wederzijdse stereotypen van jongeren en ouderen en hun relatie met zelfbeeld en zelfwaardering.Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie,(31), 24–31.
© 2012 - 2014 Weegschaaltdc, gepubliceerd in Leven (Mens en Gezondheid) op 04-06-2012.
Van der Stel, J.C. (2012). Wat elke professional over verslaving moet weten: Canon verslaving. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten